માગસર માસના કૃષ્ણ પક્ષની એકાદશી તિથિને ઉત્પન્ન એકાદશી કહેવાય છે. આ વખતે ઉત્પન્ના એકાદશીનું વ્રત 20 નવેમ્બરે રાખવામાં આવશે. હિંદુ ધર્મમાં તેની ઘણી માન્યતા છે. આ દિવસે ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરવામાં આવે છે. એકાદશી તિથિ દર મહિને બે વાર આવે છે. એક વર્ષમાં કુલ 24 એકાદશીઓ હોય છે. જો કે, માગસર મહિનામાં કૃષ્ણ પક્ષમાં આવતી એકાદશીને ઘણી માન્યતા છે. આવી સ્થિતિમાં, ચાલો જાણીએ ઉત્પન્ના એકાદશીની પૂજા પદ્ધતિ, ઉપવાસની કથા અને મહત્વ.
દેવી એકાદશી
પૌરાણિક માન્યતાઓ અનુસાર આ દિવસે ભગવાન વિષ્ણુ તરફથી દેવી એકાદશી પ્રગટ થઈ હતી… આ દિવસથી જ એકાદશી વ્રતનો પ્રારંભ કરવામાં આવ્યો હતો. આ વ્રત રાખવાથી તમામ પ્રકારના પાપોનો પણ નાશ થાય છે.
પૌરાણિક કથા
એકવાર ભગવાન વિષ્ણુ મુર નામના અસુર સાથે યુદ્ધ કરી રહ્યા હતા. યુદ્ધ દરમિયાન ભગવાન વિષ્ણુ થાકી ગયા અને આરામ કરવા બદ્રિકાશ્રમ ગુફામાં ગયા, પરંતુ મુર અસુર ભગવાન વિષ્ણુની પાછળ ગયા અને ત્યાં પણ પહોંચ્યા. તે ભગવાન વિષ્ણુ પર હુમલો કરવા જઈ રહ્યો હતો, આ દરમિયાન ભગવાન વિષ્ણુના શરીરમાંથી જન્મેલી દેવીએ મુર ઉસરને મારી નાખ્યો.
ભગવાન વિષ્ણુ પ્રસન્ન થયા
ભગવાન વિષ્ણુ એ દેવી પર ખૂબ જ પ્રસન્ન થયા. તેમણે કહ્યું કે દેવી તમારો જન્મ માર્ષિશ મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની એકાદશી તિથિએ થયો હતો, તેથી આજથી તમારું નામ એકાદશી રહેશે. જે કોઈ તમારી પૂજા કરશે અને મારી સાથે એકાદશીનું વ્રત કરશે, તે તમામ પ્રકારના પાપોથી મુક્ત થઈ જશે.
ઉત્પન્ના એકાદશીનું ખૂબ જ વિશેષ મહત્વ છે. આ વ્રત કરવાથી વ્યક્તિને વિષ્ણુ લોકમાં સ્થાન મળે છે અને તેને દરેક પ્રકારના પાપોમાંથી મુક્તિ મળે છે અને તેની તમામ મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે.
પૂજા પદ્ધતિ
સવારે વહેલા ઉઠીને સ્નાન કર્યા બાદ પૂજા સ્થળને સાફ કરો. દીવો પ્રગટાવીને ભગવાન વિષ્ણુની મૂર્તિનો અભિષેક કરો. તેમને સોપારી, નારિયેળ, ફળ લવિંગ, પંચામૃત, અક્ષત, મીઠાઈ અને ચંદન અર્પણ કરો, પછી ભગવાન વિષ્ણુની આરતી કરો. આ દરમિયાન એક વાતનું ધ્યાન રાખો કે ભગવાનને ચઢાવેલા ભોગમાં તુલસીનો ઉપયોગ અવશ્ય કરવો. ભગવાન વિષ્ણુની સાથે દેવી લક્ષ્મીની પૂજા કરો.
